Dodany przez 
Organizacje nie działają w próżni. Są silnie powiązane z otoczeniem siecią wzajemnych relacji i zależności. W erze globalizacji i relatywnie równego dostępu do zasobów ekonomicznych, o przewadze konkurencyjnej zaczynają decydować inne czynniki. Firmy to wiedzą, dlatego od kilkunastu lat wdrażają strategie społecznej odpowiedzialności biznesu, zwane potocznie i z angielska CSR (Corporate Social Responsibility).
Jestem świeżo po solidnej porcji wiedzy z aktualizowanych norm ISO. W międzynarodowym komitecie normalizacyjnym również zdano sobie sprawę, że warto uwzględnić w normach kontekst, w jakim działają organizacje, jako istotny aspekt, w oparciu o który firmy powinny budować swoje systemy zarządzania. W ten sposób ISO umieściło kwestie otoczenia organizacji we wszystkich normach aktualizowanych w 2015 roku. Tak więc, jak widać, koncepcja firm społecznie odpowiedzialnych na stałe zagościła w głowach Prezesów, Właścicieli czy szefów marketingu. Pytanie brzmi, na ile jest to wynik uświadomionej potrzeby działania w interesie szerszym niż tylko osiąganie zysku a na ile chwyt marketingowy mający za zadanie stworzyć wizerunek firmy społecznie odpowiedzialnej trochę pomimo prawdziwych intencji jej właścicieli. Teoretycznie w obu wypadkach otoczenie tych organizacji w zasadzie odniesie jakieś korzyści. W praktyce, tylko firmy wybierające pierwszą drogę, mają większe szanse na długotrwały rozwój i utrzymanie wysokiej motywacji i zaangażowania swoich pracowników. Spójność i transparentność działań społecznie odpowiedzialnych oraz angażowanie pracowników w aktywny udział w tych przedsięwzięciach zbudują wiarygodny i solidny fundament pod stabilny, zrównoważony wzrost organizacji.
Jak zatem można zdefiniować pojecie Społecznej Odpowiedzialności Biznesu? W literaturze jest wiele definicji, które ogólnie można sprowadzić do tego, że:
CSR to pewna długoterminowa i dynamiczna koncepcja tworzenia przyjaznego klimatu wokół firmy oparta na analizie i zaspokajaniu potrzeb wszystkich interesariuszy, dzięki której firma osiąga założoną strategię i jednocześnie rozwiązuje problemy społeczne i środowiskowe.
To oznacza, że firmy w swoich strategiach powinny uwzględniać nie tylko wewnętrzne aspiracje ale również potrzeby otoczenia, z którym firma styka się prowadząc swoją działalność. W tym podejściu zysk nie jest jedyną i najważniejszą kwestią, bowiem zakłada się, że firma ma do wypełnienia szereg obowiązków wobec swoich interesariuszy. W zamian za to otoczenie odwdzięcza się poprzez zapewnienie stabilnych warunków do rozwoju firmy. Tworzy się coś na kształt SYMBIOZY.
Różne oblicza CSR
Społeczna odpowiedzialność biznesu jest pojęciem dość pojemnym i dotyczy bardzo szerokiego wachlarza możliwych działań, które ogranizacja może podjąć aby pozytywnie wpływać na otoczenie w kontekście społecznym i środowiskowym. Generalnie można je przyporządkować kilku kluczowym obszarom:
- działania w obszarze biznesu i edukacji
- działania w obszarze rynku i marketingu
- działania w obszarze relacji z pracownikami
- działania z zakresu zaangażowania społecznego biznesu
biznes i edukacja
W obecnej rzeczywistości biznesowej jedną z najważniejszych rzeczy jest właściwe i szybkie reagowanie na zmieniające się warunki i okoliczności przy jednoczesnym uwzględnieniu odpowiedzialności za ludzi i środowisko. Aby sprostać temu wyzwaniu należy odpowiedzieć sobie na pytanie, jakie kompetencje będą potrzebne menadżerom i przedsiębiorcom, aby skutecznie mierzyć się z tymi wyzwaniami za 5, 10, 20 lat. Działania z zakresu wspierania edukacji przez organizacje są właśnie próbą przygotowania się do tych wyzwań.
Firmy bardzo różnie realizują zadania w tym obszarze. Powoływane są między innymi fundacje, które angażują się na przykład w promowanie przedsiębiorczości, programy stypendialne, czy projekty badawcze. Dobrym przykładem jest współpraca firm z Akademickimi Inkubatorami Przedsiębiorczości poprzez coaching, mentoring czy szkolenia realizowane dla studentów przez pracowników firmy. Alternatywą mogą być wszelkiego rodzaju konkursy promujące innowacyjność, lub inne pożądane na rynku kompetencje i wartości.
W tego typu działaniach głównymi korzyściami dla firmy są przede wszystkim wzmocnienie wizerunku, budowanie poczucia odpowiedzialności za otoczenie wśród pracowników a także edukacja osób o pożądanych kompetencjach.
Ale beneficjentami tych działań są również osoby uczestniczące w tych projektach jako interesariusze, gdyż zyskują oni wsparcie merytoryczne lub finansowe dla swoich działań i projektów.
rynek i marketing
Świadomość odpowiedzialności biznesu za kształtowanie przestrzeni społecznej i środowiska naturalnego jest coraz większa.Społeczeństwo mając szeroki dostęp do pozyskiwania i przekazywania informacji nie tylko poszukuje szczegółowej informacji o produkcie i firmie, ale też jest jej nośnikiem. Z konsumentów ludzie przeistaczają się w prosumentów. Dialog społeczny i oczekiwania klientów niejako wymuszają większe zaangażowanie firm w tworzenie rozwiązań dostosowanych do ich potrzeb i uwzględniających aspekty społeczne. Opracowywane strategie i komunikacja marketingowa zawierają już często planowane działania w obszarze CSR, a sam marketing staje się nieodłącznym elementem wytwarzanego produktu czy usługi.
Firmy realizują to poprzez prowadzenie dialogu społecznego z otoczeniem i poszukiwanie wspólnych rozwiązań dla pracowników, klientów, środowiska naturalnego i lokalnej społeczności. Odbywać się to może między innymi dzięki wdrożeniu programu zarządzania partycypacyjnego, celem którego jest usprawnianie procesów w firmie i wyznaczanie obszarów do optymalizacji. Na podstawie badań i ankiet wśród klientów i pracowników identyfikuje się istotne obszary. Poza tym w kontekście środowiska naturalnego popularne są różnego rodzaju kampanie informacyjne propagujące na przykład oszczędzanie energii poprzez stosowanie energooszczędnych urządzeń, lub wykorzystywanie biodegradowalnych elementów procesów produkcyjnych, czy chociażby odpowiedzialne gospodarowanie odpadami. Kampanie informacyjne wykorzystywane są także do rozwiązywania różnego rodzaju problemów społecznych, na przykład zagrożeń płynących z internetu, uzależnień, spadku czytelnictwa itd.
Dzięki tym działaniom firmy zyskują przede wszystkim wzrost reputacji i lojalność klientów, a także budują większe zaangażowanie i satysfakcję klientów z korzystania z jej produktów i usług. Bardzo często działania te przyczyniają się do ograniczenia kosztów działalności, dzięki bardziej świadomemu wykorzystywania zasobów i optymalizacji procesów.
Otoczenie odnosi korzyści w postaci poczucia większego wpływu na działania firmy, zmniejszenia kosztów życia oraz zwiększenia wiedzy i świadomości w obszarze rozwiązywania istotnych problemów społecznych.
relacje z pracownikami
O pozytywnym wpływie postawy i zaangażowania pracowników na kondycję i wyniki organizacji napisano już wiele. Ja również dołożyłem swoją cegiełkę pisząc na ten temat tutaj. Tym samym uwzględnianie odpowiedzialności za pracowników w strategiach organizacji nie jest już niczym nowym. Definiowanie wspólnych wartości i dawanie możliwości realizacji istotnych z punktu widzenia pracownika projektów wzmacnia lojalność pracowników względem firmy i buduje pewien rodzaj wspólnoty wartości i interesów.
Ciekawą formą angażowania pracowników w budowanie wspólnych wartości jest wolontariat pracowniczy. Skupianie się na pomaganiu lokalnej społeczności w ramach działań wspieranych przez pracodawcę jest niezwykle skutecznym sposobem budowania zaangażowania pracowników. Firmy bardzo często zakładają w tym celu fundacje, które wspierają własnymi środkami. Najczęściej fundacje działają w obszarze lokalnym i wspierają wybrane wspólnie przez pracowników formy pomocy. Oprócz tego organizowane są konkursy wolontariackie, które wyłaniają najciekawsze koncepcje, finansowane potem przez firmę. Pomoc może dotyczyć najróżniejszych aspektów: od pomagania biednym, przez wspieranie osób niepełnosprawnych, wykluczonych społecznie, aż po projekty w obszaru ochrony środowiska naturalnego. Samo wsparcie może mieć charakter finansowy ale także edukacyjny. Firma, w której pracuję, od wielu lat wspiera inicjatywę WIOSKI DZIECIĘCE. Poza wsparciem finansowym pracownicy wcielają się w wolontariuszy i wspólnie z dziećmi z wiosek organizują ciekawe wydarzenia, poświęcając im swój czas i dzieląc się przy tym swoimi doświadczeniami.
Takie zaangażowanie firmy w lokalną społeczność pozwala na budowanie wizerunku partnera i zaangażowanego członka tej społeczności. Wzmacnia także relacje pomiędzy pracownikami biorącymi udział w tych inicjatywach. Korzyści dla interesariuszy są oczywiste; uzyskują oni bowiem niezbędną pomoc w rozwiązaniu ich problemów.
zaangażowanie społeczne
Różnorodność form zaangażowania organizacji w działalność odpowiedzialną społecznie daje możliwość wyboru najbardziej skutecznej i odpowiedniej dla danej firmy drogi do realizacji tych celów.Jednym z ważniejszych i bardziej efektywnych narzędzi jest z pewnością współpraca biznesu z organizacjami pozarządowymi (NGO). Aby jednak współpraca ta była trwała konieczne jest budowanie relacji opartej na wzajemnych celach, strategiach, korzyściach i wartościach. Dodatkowo dzięki współpracy NGO uzyskują dostęp do aktualnej wiedzy na temat zarządzania i stają się bardziej niezależne od pomocy z funduszy publicznych.
W praktycznym wymiarze partnerstwo biznesu z NGO może przybrać formę przekazywania produkowanych wyrobów lub świadczenia nieodpłatnych usług na rzecz organizacji pozarządowej przez pracowników firmy. Mogą to być działania w zakresie doradczym, podatkowym, lub dotyczyć specyficznych dla firmy kompetencji lub produktów. Często organizacje tworzą fundusze, które przekazywane są na poczet jakichś ważnych społecznie celów, i zarządzane przez różne organizacje w formie partnerstwa publiczno-prywatnego. Ogłaszane są konkursy na najciekawsze inicjatywy w danej tematyce, po czym gremium złożone z przedstawicieli kilku instytucji i firm dokonuje wyboru projektów do dofinansowania. Innym przykładem współpracy pomiędzy firmami a organizacjami pozarządowymi są akcje i kampanie edukacyjne na istotne społecznie tematy jak choćby zdrowie, profilaktyka chorób, wykluczenie społeczne, ochrona środowiska i zasobów naturalnych.
Przyszłość CSR
Przy współpracy Ministerstwa Gospodarki i Forum Odpowiedzialnego Biznesu powstał raport “Wizja Zrównoważonego rozwoju dla polskiego biznesu 2050” wskazujący kluczowe obszary i wyzwania dla biznesu w Polsce w kontekście strategii społecznej odpowiedzialności firm. W dokumencie tym wyodrębniono 6 priorytetów, które w najbliższych kilkunastu latach będą wpływać na politykę organizacji w tym zakresie:
- Rozwój kapitału społecznego poprzez zaufanie i współpracę budowaną dzięki dostosowaniu edukacji do wyzwań współczesnego świata
- Rozwój kapitału ludzkiego i dostosowanie edukacji do potrzeb biznesu
- Infrastruktura jako narzędzie zrównoważonego rozwoju uwzględniająca dostępność, aspekty społeczne i środowiskowe
- Dbałość i świadome wykorzystywanie zasobów naturalnych
- Zróżnicowane źródła energii
- Jakość Państwa i instytucji publicznych oparta na współpracy sektora prywatnego i publicznego
Zaangażowanie firm w wymienionych obszarach pozwoli na zaplanowanie i podjęcie świadomych, przemyślanych i skoordynowanych działań. To z kolei umożliwi firmom lepsze dostosowanie do dynamicznie zmieniających się warunków, w jakich funkcjonują na codzień na styku biznesu, społeczeństwa i środowiska. Odpowiedzialność organizacji wykazywana w tych trzech obszarach już teraz staje się koniecznością i warunkiem zrównoważonego rozwoju.
Turkusowa Społeczna Odpowiedzialność Biznesu
Idea realizowania przez firmy działań społecznie odpowiedzialnych jest wynikiem zmiany świadomości ludzi i osiągnięcia przez nich wyższego poziomu ewolucji w myśleniu o sobie i otoczeniu. Razem z filozofią turkusową i wzrostem znaczenia wartości takich jak empatia, współzależność, pokora, dążenie do równowagi, stanowią spójny obraz tworzącego się nowego, świadomego i myślącego w kategoriach dobra wspólnego społeczeństwa
Traktowanie biznesu jako czegoś więcej niż maszynki do zarabiania pieniędzy dla swoich właścicieli jest jednym z bardziej istotnych aspektów turkusu, w których zysk jest środkiem do osiągnięcia większego, ewolucyjnego celu organizacji. Strategie CSR doskonale wpisują się w tą filozofię. Są jednak dwa warunki: muszą one wynikać z natutalnych potrzeb uświadomionych przez członków organizacji oraz muszą być spójne z wartościami wyznawanymi przez firmę. Wówczas Społeczna Odpowiedzialność Organizacji będzie elementem jej DNA, dzięki czemu będzie wiarygodna, efektywna i dużo bardziej skuteczna od strategii opracowywanych w zaciszach gabinetów zarządów.
Świadome i oddolne działania CSR stanowią także doskonałe narzędzie motywacji wewnętrznej pracowników, budujące jednocześnie ich lojalność i zaangażowanie wobec firmy i jej działań. Dawanie ludziom możliwości inicjowania i prowadzenia aktywności skierowanej na kwestie społeczne lub środowiskowe wzmacnia ich poczucie wartości i realizacji wyższego celu. To sprawia, że są oni dużo bardziej zaangażowani w codzienne życie firmy, utożsamiają się z jej wartościami i w efekcie stają się ambasadorami tych wartości i przekonań reprezentowanych przez firmę. Takie organizacje są spójne w swoich wartościach i działaniach i przyczyniają się do tworzenia swego rodzaju symbiozy z otoczeniem, w której wszystkie strony czerpią od siebie nawzajem dbając o zachowanie równowagi i eliminując potencjalne zagrożenia.
